Seyahat ederken en kafa karıştırıcı konulardan biri, farklı kültürlerdeki bahşiş (tip) verme alışkanlıkları olabilir. Bir ülkede cömertlik olarak algılanan bir miktar, başka bir yerde hem sizin hem de hizmet veren kişi için utanç verici olabilir. İşte dünya genelindeki bahşiş verme kurallarına dair kapsamlı bir rehber:
Kuzey Amerika: Bahşiş Kültürünün Kalbi
- Amerika Birleşik Devletleri (ABD): Bahşiş, ABD’de hizmet sektöründe çalışanların maaşının önemli bir parçasıdır. Restoranlarda genellikle %15-20, barlarda içecek başına 1-2 dolar, taksilerde %15-20 ve otel personeline (oda görevlisi, bellboy) günlük 2-5 dolar bahşiş bırakmak beklenir. Bahşiş vermemek, kötü hizmet dışında oldukça nadir görülen bir durumdur ve kabalık olarak algılanabilir.
- Kanada: ABD’ye benzer şekilde, Kanada’da da %15-20 bahşiş standarttır.
Avrupa: Çeşitlilik Gösteren Bir Kıta
Avrupa’da bahşiş kültürü ülkeye göre büyük farklılıklar gösterir. Bazı yerlerde bahşiş beklenirken, bazılarında hizmet bedeli faturaya dahil edilmiştir.
- Türkiye: Türkiye’de bahşiş, beklenen ama zorunlu olmayan bir uygulamadır. Restoranlarda genellikle toplam hesabın %5-10’u kadar bir bahşiş bırakmak yaygındır. Genellikle fatura yuvarlanır veya küçük bir miktar masada bırakılır. Taksilerde faturayı yuvarlamak veya 5-10 TL gibi küçük bir miktar eklemek takdir edilir. Otel bellboy’larına 10-20 TL, oda görevlilerine ise günlük 20-50 TL civarında bir bahşiş bırakılabilir. Hamam veya masaj gibi hizmetlerde de hizmetin kalitesine göre bahşiş verilebilir.
- Batı Avrupa (Fransa, Almanya, İtalya, İspanya, Birleşik Krallık):
- Genellikle %5-10 civarında bir yuvarlama veya küçük bir ekleme beklenir. Hizmet bedeli faturaya dahil edilmişse bahşiş zorunlu değildir ancak iyi hizmet için küçük bir miktar bırakmak takdir edilir.
- Fransa: “Service compris” (hizmet dahil) ibaresini arayın. Genellikle fiyata dahildir, ancak iyi hizmet için fatura yuvarlanabilir veya %5 civarı bırakılabilir.
- Almanya: Faturayı yuvarlamak veya %5-10 eklemek yaygındır. “Stimmt so” (tamamdır/böyle kalsın) demek yerine, bırakmak istediğiniz bahşiş miktarını söylemeniz beklenir.
- İtalya: Çoğu restoranda “coperto” (masa ücreti) veya “servizio” (hizmet bedeli) faturaya eklenir. Bahşiş bırakmak zorunlu değildir, ancak yine de küçük bir miktar (%5 civarı) bırakılabilir.
- İspanya: Genellikle bahşiş beklenmez, ancak turist bölgelerinde küçük bir miktar (%5-10) bırakılabilir.
- Birleşik Krallık: Hizmet bedeli faturaya eklenmemişse %10-15 bahşiş yaygındır.
- Doğu Avrupa (Çek Cumhuriyeti, Polonya, Macaristan):
- Genellikle fatura yuvarlanır veya %5-10 bahşiş bırakılır. Yerel para birimini kullanmak daha iyidir.
- İskandinav Ülkeleri (İsveç, Norveç, Danimarka, Finlandiya):
- Bahşiş genel olarak beklenmez, çünkü hizmet bedeli genellikle fiyata dahildir ve çalışanlara iyi ücret ödenir. Faturayı yuvarlamak veya çok iyi hizmet için küçük bir miktar bırakmak tamamen isteğe bağlıdır.
Asya: Bahşişin Çoğunlukla Beklenmediği Kıta
Asya’da bahşiş kültürü Batı’ya göre çok farklıdır. Çoğu ülkede bahşiş vermek yaygın değildir, hatta bazı yerlerde hakaret olarak bile algılanabilir.
- Japonya: Bahşiş vermek kesinlikle beklenmez ve hatta hakaret olarak algılanabilir. Japon kültüründe kaliteli hizmet standarttır ve ekstra ödül gerektirmez.
- Çin: Genellikle bahşiş beklenmez, ancak bazı turistik bölgelerde veya üst düzey otellerde takdir edilebilir.
- Güney Kore: Bahşiş yaygın değildir ve genellikle beklenmez.
- Güneydoğu Asya (Tayland, Vietnam, Endonezya):
- Genellikle bahşiş beklenmez, ancak küçük bir miktar bırakmak takdir edilebilir. Özellikle turistik bölgelerde veya yüksek sınıf mekanlarda yuvarlama veya %5-10 bırakmak kabul görebilir.
- Tayland: Faturayı yuvarlamak veya 20-50 Baht gibi küçük bir miktar bırakmak yaygınlaşıyor, ancak zorunlu değil.
- Hindistan: Genellikle küçük bir miktar (%5-10) bahşiş bırakmak kabul görür, özellikle restoranlarda.
Afrika ve Orta Doğu: Kültürel Nuanslar
- Kuzey Afrika (Fas, Mısır): Bahşiş, hizmet sektöründe önemli bir rol oynar. “Baksheesh” olarak bilinen bu uygulama, bazen küçük bir “teşekkür” olarak da kullanılır. Restoranlarda %10-15, tur rehberlerine ve şoförlere daha fazla bahşiş bırakmak yaygındır.
- Güney Afrika: Restoranlarda %10-15 bahşiş standarttır. Benzin istasyonlarında veya otoparklarda yardımcı olanlara küçük miktarlar verilebilir.
- Orta Doğu (Birleşik Arap Emirlikleri, Katar):
- Lüks otel ve restoranlarda hizmet bedeli faturaya eklenebilir, ancak ek %5-10 bahşiş takdir edilir. Taksi şoförleri için yuvarlama yaygındır.
Güney Amerika: Nakit ve Duruma Göre Değişen Bahşiş
- Brezilya: Bazı restoranlarda %10 hizmet bedeli faturaya otomatik olarak eklenir. Ekstra bahşiş zorunlu değildir.
- Arjantin: Resmi olarak bahşiş yasaktır ancak pratikte küçük miktarlar bırakılabilir. Genellikle %5-10 civarında.
- Şili: Genellikle %10 hizmet bedeli faturaya eklenir. Ekstra bahşiş yaygın değildir.
- Kolombiya, Peru: Restoranlarda %10 bahşiş yaygındır.
Avustralya ve Yeni Zelanda: Bahşiş Pek Gerekli Değil
- Bu ülkelerde asgari ücretler nispeten yüksektir ve bahşiş kültürü Kuzey Amerika’daki kadar yaygın değildir.
- Avustralya, Yeni Zelanda: Bahşiş beklenmez ve zorunlu değildir. Çok iyi hizmet durumunda faturayı yuvarlamak veya %5 civarı küçük bir miktar bırakmak takdir edilebilir.
