Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ülkesinin hava savunma sistemlerinin 25 Aralık 2024’te Azerbaycan Hava Yolları yolcu uçağını düşürmekten sorumlu olduğunu kamuoyu önünde ilk kez resmen kabul etti. Tacikistan’ın başkenti Duşanbe’de düzenlenen bölgesel bir zirvede Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile yaptığı görüşme sırasında gelen bu itiraf, yaklaşık bir yıldır süren gerginliğin ardından Moskova’nın olaydaki sorumluluğunu ilk kez üstlenmesi anlamına geliyor.
Olay ve Açıklamalar
Baku’dan Grozni’ye giden Azerbaycan Hava Yolları’na ait J2-8243 sefer sayılı uçak, 2024 yılının Noel Günü’nde radardan kaybolmuş ve daha sonra Kazakistan’ın Hazar kıyısındaki Aktau yakınlarında düşmüştü.
- Rusya’nın İtirafı: Putin, Aliyev’e hitaben yaptığı konuşmada, “Böylesi trajik olaylarda ne gerekiyorsa Rus tarafınca tazminat konusunda yapılacaktır ve tüm resmi eylemlere hukuki bir değerlendirme getirilecektir,” dedi. Ayrıca, “Tekrar ediyorum, görevimiz, olan her şeye objektif bir değerlendirme yapmak ve gerçek nedenleri tespit etmektir,” ifadelerini kullandı.
- Olayın Nedeni: Azerbaycanlı yetkililere göre, yolcu uçağı, Çeçenistan üzerinde uçan bir Ukrayna insansız hava aracını (İHA) engellemek için fırlatılan Rus karadan havaya füzeleri tarafından yanlışlıkla vuruldu. Soruşturmacılar daha sonra bir Pantsir-S füzesinden çıkan şarapnelin uçuş sırasında uçağın yakınında patladığını belirledi.
- Kayıplar: Olayda 38 kişi hayatını kaybetti; mürettebat da kayıplar arasındaydı.
- Diplomatik Baskı: Bu itiraf, Aliyev’in Rusya’yı olayı “örtbas etmeye çalışmakla” suçlaması ve uluslararası mahkemelerde dava açma planlarını duyurmasının ardından geldi. Analistler, Moskova’nın bu tavır değişikliğinin, Kafkasya’daki azalan etkisini dengelemek ve önemli bir müttefik olan Azerbaycan’ı daha fazla yabancılaştırmamak için stratejik bir gereklilik olduğunu düşünüyor.
Putin, Aliyev’e, füzelerin Ukrayna İHA’sını hedef aldığını ancak yanlışlıkla Azerbaycan uçağının yakınında patladığını belirterek, soruşturmalarda işbirliği ve kurbanların ailelerine tazminat sağlanacağını taahhüt etti.
